SIBO, czyli przerost bakteryjny jelita cienkiego (Small Intestinal Bacterial Overgrowth), to problem zdrowotny, o którym słyszy się coraz częściej. Stan ten charakteryzuje się nadmiernym rozrostem bakterii w jelicie cienkim – miejscu, gdzie normalnie ich liczba jest ograniczona. Taka sytuacja prowadzi do zakłócenia procesów trawiennych, co skutkuje różnorodnymi dolegliwościami. W tym artykule przyjrzymy się bliżej, czym jest SIBO, jakie są jego objawy, jak wygląda diagnostyka i leczenie oraz dlaczego odpowiednia dieta odgrywa kluczową rolę w terapii.
SIBO – co to właściwie jest?
Aby zrozumieć, czym jest SIBO, warto najpierw przyjrzeć się funkcjonowaniu układu pokarmowego. Jelito cienkie odpowiada głównie za trawienie i wchłanianie składników odżywczych, a bakterii w tym odcinku jelit powinno być stosunkowo niewiele. W przypadku SIBO dochodzi do niekontrolowanego wzrostu liczby bakterii, które naturalnie bytują w jelicie grubym.
Przyczyn takiego stanu może być wiele. Do najczęstszych należą:
- spowolniona motoryka jelit, np. w wyniku stresu, cukrzycy czy zespołu jelita drażliwego,
- zaburzenia w strukturze jelit, takie jak uchyłki czy zrosty,
- długotrwałe stosowanie leków, szczególnie inhibitorów pompy protonowej,
- obniżona odporność lub przebyte infekcje jelitowe.
Jakie są objawy SIBO?
Objawy SIBO są na tyle różnorodne, że często mylone są z innymi schorzeniami, takimi jak zespół jelita drażliwego czy nietolerancje pokarmowe. Dlatego diagnoza może być wyzwaniem. Do najczęstszych dolegliwości zalicza się:
- Wzdęcia i uczucie pełności – szczególnie po spożyciu posiłków bogatych w węglowodany.
- Biegunki lub zaparcia – często występują naprzemiennie.
- Bóle brzucha – lokalizowane najczęściej w okolicach pępka, nasilające się po jedzeniu.
- Nietolerancja niektórych produktów – szczególnie mleka, fruktozy czy produktów bogatych w błonnik fermentujący (tzw. FODMAP).
- Spadek masy ciała – wynikający z zaburzonego wchłaniania składników odżywczych.
- Zmęczenie i osłabienie – mogą wynikać z niedoborów witamin, takich jak B12, oraz minerałów, np. żelaza.
Niektóre osoby z SIBO mogą również doświadczać objawów pozajelitowych, takich jak zmiany skórne (np. trądzik różowaty), co dodatkowo utrudnia rozpoznanie.
Jak zdiagnozować SIBO? Test
Najbardziej popularnym i skutecznym narzędziem diagnostycznym jest test oddechowy z użyciem laktulozy lub glukozy. Badanie polega na pomiarze stężenia wodoru i metanu w wydychanym powietrzu po spożyciu odpowiedniego preparatu. Bakterie obecne w jelicie cienkim fermentują te substancje, co prowadzi do powstania gazów, które następnie można wykryć w wydychanym powietrzu.
Jak przygotować się do testu na SIBO?
- Na 24-48 godzin przed badaniem zaleca się stosowanie diety ubogiej w błonnik.
- W dniu badania należy być na czczo i unikać aktywności fizycznej, która może wpłynąć na wynik testu.
Dodatkowo lekarz może zlecić badania krwi w celu oceny niedoborów witamin lub badań obrazowych, aby wykluczyć inne przyczyny problemów.
SIBO dieta – jak dieta wspiera leczenie?
Dieta odgrywa kluczową rolę w terapii SIBO. Jednym z najczęściej stosowanych podejść jest dieta Low FODMAP, która polega na ograniczeniu fermentujących węglowodanów, takich jak laktoza, fruktoza czy sorbitol.
Co jeść przy SIBO?
- Mięso, ryby, jaja – są łatwostrawne i nie sprzyjają fermentacji.
- Warzywa niskowęglowodanowe, np. cukinia, ogórki, szpinak.
- Produkty bezglutenowe, jeśli nietolerancja glutenu nasila objawy.
- Tłuszcze roślinne, np. oliwa z oliwek, olej kokosowy.
Czego unikać?
- Roślin strączkowych, takich jak soczewica czy fasola.
- Mleka i produktów mlecznych zawierających laktozę.
- Warzyw bogatych w błonnik fermentujący, np. cebuli, czosnku, kapusty.
- Owoców zawierających dużo fruktozy, np. jabłek, gruszek.
Dieta w SIBO powinna być jednak zawsze dostosowana indywidualnie, najlepiej pod opieką dietetyka.
Jak wygląda leczenie SIBO?
Leczenie SIBO zazwyczaj obejmuje trzy kroki:
- Antybiotykoterapia
Stosuje się antybiotyki, takie jak rifaksymina, które działają głównie w jelicie cienkim. W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie terapii skojarzonej z innym antybiotykiem, np. neomycyną. - Dieta terapeutyczna
Po wstępnym leczeniu farmakologicznym kluczowe jest wprowadzenie diety, która zapobiegnie nawrotom. Dieta Low FODMAP jest jednym z najczęstszych wyborów. - Odbudowa mikrobioty jelitowej
Po zakończeniu antybiotykoterapii warto wprowadzić odpowiednie probiotyki. Ważne, aby były to preparaty o udowodnionej skuteczności, najlepiej dobrane indywidualnie.
Leczenie SIBO wymaga kompleksowego podejścia i współpracy pacjenta z lekarzem oraz dietetykiem.
SIBO to problem zdrowotny, który może znacząco obniżyć jakość życia, ale dzięki odpowiedniej diagnostyce i leczeniu jest możliwy do opanowania. Kluczem do sukcesu jest szybkie rozpoznanie i wdrożenie indywidualnej terapii, obejmującej zarówno leczenie farmakologiczne, jak i zmianę nawyków żywieniowych. Jeśli objawy takie jak wzdęcia, bóle brzucha czy nietolerancje pokarmowe są Ci bliskie, warto skonsultować się z lekarzem i przeprowadzić test na SIBO. Im wcześniej podejmiesz działanie, tym szybciej poprawisz swoje samopoczucie.
Zainteresowany tematem? Przeczytaj także:
